De #1 manier om je relatie te verbeteren

Kwetsende woorden in een relatie zijn als een druppel rode kleurstof in een glas water; het kleurt het hele glas roze. Wat begint als een verspreking, een klein minnetje van de ene persoon naar de andere, zet een proces in gang dat langzaam (of snel) een relatie doordringt en de toon begint te bepalen.

Het is gemakkelijk om te denken dat kritiek een constructief proces is – een lid van een relatie voelt dat hij/zij de ander door en door kent, en door “suggesties” te doen voor hoe de ander zou kunnen veranderen of verbeteren, helpt hij/zij de ander alleen maar om te overwinnen zijn/haar gebreken en tekortkomingen.

“Je bent een knappe man”, zou je kunnen zeggen, “maar zou je niet liever een overhemd dragen dan die sjofele t-shirts?” Hij zou kunnen zeggen: “Je kletst altijd tegen je vrienden aan de telefoon, je moet stil zijn – een boek lezen of zoiets.”

Soms werkt dit. Misschien houdt de ander zich aan het advies en past hij het gedrag aan om jou gelukkig te maken. Andere keren werkt dit niet – “als ze mijn kleding niet leuk vindt, ga ik de outfits dragen die ze het meest haat.”

Kritiek neemt niet altijd de vorm aan van woorden. Het kan een aanraking zijn, een blik, een oogrol of twee handen in de lucht. Hoe het ook uitkomt, de boodschap is dat de ene persoon superieur is en de andere inferieur. De ene persoon is boven, de andere persoon is beneden. Het is een onaangenaam gevoel voor de persoon, een gevoel dat zijn wortels heeft in de dierlijke delen van onze hersenen, ook wel ons hagedissenbrein genoemd.

Harde woorden veroorzaken een gevoel van angst. Angst is in de basis het zenuwstelsel dat reageert op een stimulus van gevaar – de vecht- of vluchtreactie. De reactie van de bekritiseerde persoon neemt ook een van deze vormen aan: hij/zij kan wegsluipen, dood spelen in een onderdanige houding of de aanklager aanpakken door terug te vechten.

Of kritiek nu zacht of wreed wordt geformuleerd, het komt uit dezelfde plaats van oordeel. Onbewust gelooft de criticus dat zijn mening de enige juiste is. De manier waarop hij/zij naar de wereld kijkt, is de enige redelijke manier om die te zien, en als de partner anders is, moet hij/zij geen gevoel of smaak hebben – sterker nog, hij/zij is gek! De andere persoon houdt in zekere zin op een persoon te zijn, maar is in plaats daarvan een object dat moet worden gevormd in de manier waarop de criticus naar de wereld kijkt.

Dat gezegd hebbende, een relatie zonder dialoog, zonder dat één persoon een zorg kan uiten, is ook een ongezonde plek. Onderdrukte gedachten en gevoelens leiden tot passief-agressief gedrag of het geleidelijk oplossen van genegenheid voor elkaar.

De weg uit deze relationele valkuil is om eerst een benadering van nul negativiteit aan te nemen: voor beide partijen om zich absoluut te verplichten zich te onthouden van vernederingen, negatieve opmerkingen en gedrag. Het is absoluut noodzakelijk dat beide leden van een koppel zich strikt aan deze benadering verbinden. Niet alleen tijdelijk, maar altijd.

In een bijzonder ongezonde relatie kan dit er juist toe leiden dat beide personen elkaar lange tijd niets te zeggen hebben. In dit geval is de dynamiek tussen de partners zo giftig geworden, zo vastgelopen in een lus van één-op-één-gedrag dat het de gevoelens van vertrouwen en veiligheid van beide leden heeft geschonden.

Maar uiteindelijk bevatten alle toegewijde relaties een zaadje, hoe klein het ook lijkt, van betekenisvolle liefde en genegenheid. Zelfs als de benadering van nul negativiteit in wezen leidt tot een gelofte van stilte, zal uiteindelijk de mantel van angst verdwijnen en zullen beide partijen de warmte jegens elkaar vinden die ze ooit hadden. Ze zullen dingen vinden om te zeggen die neutraal en uiteindelijk positief zijn.

Naarmate de geactiveerde angst in het hagedisbrein afneemt, zullen beide mensen zich veilig bij elkaar gaan voelen, wat de primaire en belangrijkste basis is van een gezonde relatie.

De nul-negativiteitsbenadering houdt niet in dat partners geen zorgen of wensen voor gedragsverandering in een relatie mogen uiten. Het gaat allemaal om de manier waarop het wordt gepresenteerd. Een kwetsende opmerking uit het niets, of passief-agressieve afwijzing is onaanvaardbaar. Maar een zorgvuldig en delicaat geformuleerde kan tot het gewenste effect leiden.

Een manier om een veilig gesprek in te kaderen is om te beginnen met een uitspraak als “Ik heb ergens moeite mee en ik wil het met je delen. Is het nu een goed moment om te praten?” Als het voor de ander geen goed moment is om dit te horen, moet de verzoeker het accepteren. Maar de andere persoon moet op zijn beurt een moment aanbieden waarop hij of zij meer openstaat om naar uw zorgen te luisteren.

Als u weet dat u iets kritisch gaat uiten, neemt het verrassings- en defensiviteitselement bij de ander weg en kunt u uw bezorgdheid op een doordachte, vriendelijke manier uiten. Het maakt het veel waarschijnlijker dat ze bereid zijn om compromissen te sluiten en dichter bij jouw kant van het hek komen.

Dit is de tweede stap in het creëren van een gezonde, constructieve omgeving voor verandering. Maar nogmaals, de allereerste stap is nul negativiteit. Het is een regel die gemakkelijk te onthouden is, maar in het begin misschien moeilijk te volgen is. Na verloop van tijd zul je alle manieren gaan opmerken waarop je onbewust kritisch was – grappen maken ten koste van de ander, er negatief over praten met anderen, passief-agressieve gedachten denken. Dit bewustzijn zelf kan verandering motiveren.

Ik daag je uit om het eens te proberen – geen woord, geen opmerking, geen blik in een negatieve richting. Het kan je van nul naar zestig brengen.

Meer bij YourTango:

Enkel? 5 manieren om gezond te blijven in een wereld van stellen

Drie simpele stappen naar je gezondste zelf

Drie dingen die ik tegen Maria Shriver wil zeggen